
„… stał dwór szlachecki, z drzewa, lecz podmurowany, świeciły się z daleka pobielane ściany”. Ten opis – jak wszyscy zapewne poznali – pochodzi z „Pana Tadeusza” i dotyczy najsłynniejszego w polskiej literaturze dworku ziemiańskiego. Kiedy mowa o takim stylu we współczesnym budownictwie jednorodzinnym, od razu staje nam przed oczami widok przestronnego budynku, jaki ukazał Andrzej Wajda w adaptacji filmowej epopei Adama Mickiewicza. Czy projekty dworków realizowane obecnie przypominają siedzibę rodu Sopliców?
Czym charakteryzuje się styl dworku szlacheckiego?
Dwory, na jakich wzoruje się współczesne budownictwo jednorodzinne, powstawały w wieku XIX i na początku XX.
Cechy ich stylu to:
- budynek na planie prostokąta,
- dach dwuspadowy, z okienkami typu „wole oko” (dla celów wentylacyjnych, nie dla rozświetlenia poddasza),
- główne wejście na środku ściany frontowej, prowadzące przez kolumnowy ganek,
- symetryczne rozmieszczenie okien po obydwu stronach ganku,
- okna małe, ze szprosami dzielącymi okno na mniejsze części,
- wyraźna kamienna podmurówka,
- ściany z drewna (we wczesnym okresie) lub murowane (w późniejszym okresie), bielone na biało.
Tak prezentował się budynek na zewnątrz. Wnętrza też rozmieszczano w ustalonym porządku. Urok takiej budowli podkreślało jego położenie: w pewnej odległości od wsi, z drogą wysadzaną np. lipami czy topolami, prowadzącą od głównego traktu, z szerokim podjazdem do wejścia, z dużym okrągłym klombem przed gankiem. No, i najważniejszy był park.
Biorąc pod uwagę powyższe wymagania, dworek ziemiański wymagał sporo przestrzeni.
Współczesne modyfikacje dworku
We współczesnych projektach dworków trudno dopatrzeć się wszystkich cech XIX-wiecznego budownictwa. Są one raczej modyfikacjami, wariacjami na ich temat. Tylko niektóre elementy tego stylu wyróżnia ją współczesne domy, wzorowane na siedzibach ziemiańskich. Są to:
- kolumnowy ganek albo przynajmniej dwie kolumny przy wejściu głównym,
- dach dwuspadowy,
- budynek na planie prostokąta.
Innowacje zaś to:
- duże przeszklenia,
- garaż w bryle budynku,
- użytkowe poddasze.
Projekty dworków XXI wieku mogą też wiernie odtwarzać staroświecki urok dawnych szlacheckich siedzib. Wszystko zależy od inwestora.